Παρά την αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα που επέδειξε η οικονομία το α’ εξάμηνο του 2015, τo β’ εξάμηνο η οικονομία επανήλθε στην ύφεση...Στην περίοδο αυτή υπήρξαν δύο εκλογικές αναμετρήσεις, ένα δημοψήφισμα με οξείες αντιπαραθέσεις και μια μακρόσυρτη διαδικασία διαπραγματεύσεων με αντιφατικά μηνύματα....η συσσώρευση μεγάλων αριθμών προσφύγων θα θέσει σε δοκιμασία τις αντοχές της οικονομίας και της κοινωνίας.....ΤτΕ Έκθεση

                                                      Δελτίο  Τύπου 

04/02/2016

 Νομισματική Πολιτική Ενδιάμεση  Έκθεση

ΤΑ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ

Κατεβάστε  την πλήρη έκθεση  Νομισματική Πολιτική - Ενδιάμεση Έκθεση

Η παρατεταμένη αβεβαιότητα επιδρά αρνητικά στις αναπτυξιακές προοπτικές Οι καθυστερήσεις των προηγούμενων προγραμμάτων στην εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων οδήγησαν σε αντίστοιχες καθυστερήσεις στην εμφάνιση των θετικών επιδράσεων, ενώ το κόστος ήταν άμεσο. 

Έτσι, μόλις στα τέλη του 2014-αρχές 2015 άρχισαν να καταγράφονται οι επιδράσεις αυτές: άνοδος του ΑΕΠ το 2014 κατά 0,7% και θετικοί ρυθμοί ανόδου τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2015 σε ετήσια βάση. Εκτιμάται ότι η ανάκαμψη θα είχε εδραιωθεί και το συνολικό αποτέλεσμα για το 2015 και το 2016 θα ήταν θετικό (όπως είχε άλλωστε προβλεφθεί), αν δεν είχε μεσολαβήσει η έξαρση της αβεβαιότητας από τους τελευταίους μήνες του 2014. 

Στην περίοδο αυτή υπήρξαν δύο εκλογικές αναμετρήσεις, ένα δημοψήφισμα με οξείες αντιπαραθέσεις και μια μακρόσυρτη διαδικασία διαπραγματεύσεων με αντιφατικά μηνύματα. Η αβεβαιότητα, αλλά και οι επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία κορυφώθηκαν με την τραπεζική αργία και την επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.

Οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων είχαν άμεσες και ορατές αρνητικές επιπτώσεις ―του- λάχιστον την πρώτη περίοδο― στις συναλλαγές εξωτερικού και εσωτερικού, οι οποίες απαλύνονται όσο χαλαρώνουν οι έλεγχοι. Οι στρεβλώσεις όμως που επέφεραν στις αγορές κεφαλαίων, προϊόντων και υπηρεσιών έχουν έμμεσες επιπτώσεις που δεν μπορούν ακόμη να αποτιμηθούν με ακρίβεια. 

Μπορεί όμως βάσιμα να εκτιμηθεί ότι το β’ εξάμηνο του 2015 θα εξακολουθούν να επιβαρύνουν την οικονομική δραστηριότητα. Από την άλλη πλευρά βεβαίως, οι έλεγχοι ανέκοψαν την εκροή κεφαλαίων και ―ως παράπλευρο όφελος― ενθάρρυναν τη χρήση ηλεκτρονικού χρήματος.

Επιπλέον, το πρώτο εξάμηνο του 2015 χαρακτηρίστηκε από πάγωμα της χρηματοδότησης στο πλαίσιο του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής (συμπεριλαμβανομένης της απόδοσης των εσόδων ANFA και SMP), άνοδο των επιτοκίων δανεισμού και απόκλιση των φορολογικών εσόδων από τους στόχους του Προϋπολογισμού.

Ως αποτέλεσμα, η ταμειακή διαχείριση για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων υποχρεώσεων κατέστη εξαιρετικά δύσκολη και χαρακτηρίστηκε από αναβολές πληρωμών του Δημοσίου προς τους προμηθευτές των φορέων της γενικής κυβέρνησης, καθώς και βραχυπρόθεσμο δανεισμό διαθέσιμων πόρων από φορείς της γενικής κυβέρνησης για την αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων προς το ΔΝΤ και άλλους διεθνείς πιστωτές.

Εξαιτίας των προαναφερθέντων παραγόντων που προκάλεσαν δυσμενείς αναθεωρήσεις των δημοσιονομικών προβλέψεων και την υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας, κρίθηκε απαραίτητη η λήψη νέων μέτρων προκειμένου να επιτευχθούν οι αναθεωρημένοι δημοσιονομικοί στόχοι που προβλέπονται στη νέα συμφωνία για το 2015 και το 2016. 

Σύμφωνα με την Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού για το 2016, η καθαρή σωρευτική απόδοση των δημοσιονομικών παρεμβάσεων Γενικής Κυβέρνησης για το 2015 και το 2016 εκτιμάται σε περίπου 1,5 δισεκ. ευρώ ή 0,9% του ΑΕΠ (0,6% του ΑΕΠ από το σκέλος των εσόδων του ΚΠ και 0,3% του ΑΕΠ από το σκέλος των δαπανών) και 5,7 δισεκ. ευρώ ή 3,3% του ΑΕΠ (1,8% του ΑΕΠ από το σκέλος των εσόδων του ΚΠ και 1,5% του ΑΕΠ από το σκέλος των δαπανών) αντίστοιχα.

Η οικονομία εκτιμάται ότι επιστρέφει σε ελαφρά αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης το 2015, ωστόσο η

ανάκαμψη το δεύτερο εξάμηνο του 2016 είναι πιθανή.

Παρά τις μεγάλες αντιξοότητες των τελευταίων μηνών η οικονομία εμφανίζει αντιστάσεις που φαίνεται ότι θα περιορίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις που αναμένονταν. Τα πιο πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι οι εξελίξεις είναι ευνοϊκότερες σε σχέση με τις απαισιόδοξες προβλέψεις που είχαν διατυπωθεί το καλοκαίρι.

Ειδικότερα, ηπιότερες του αναμενομένου ήταν οι επιπτώσεις στην οικονομία από τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων, παρά το αρχικό σοκ της τραπεζικής αργίας. Σ’ αυτό συνέβαλαν η ταχεία χαλάρωση των περιορισμών και η βελτίωση της διαχείρισης των ελέγχων, αλλά και η ορθολογική συμπεριφορά των καταναλωτών.

Το πραγματικό ΑΕΠ, αφού αυξήθηκε το 2014, παρουσίασε θετικό ρυθμό μεταβολής 0,7% και το α’ εξάμηνο του 2015, ενώ υποχώρησε κατά 1,1% το γ’ τρίμηνο ως αποτέλεσμα των κεφαλαιακών ελέγχων. Σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία του εννεαμήνου Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου, η οικονομική δραστηριότητα υποστηρίχθηκε από την εγχώρια καταναλωτική ζήτηση, την άνοδο του τουρισμού και τις εξαγωγές αγαθών.

 Αντίθετα, οι επενδύσεις, τα έσοδα απο τη ναυτιλία αλλά και οι εισαγωγές επηρεάστηκαν άμεσα από τους κεφαλαιακούς ελέγχους, τους χρηματοδοτικούς περιορισμούς των επιχειρήσεων και από την επιβάρυνση του επιχειρηματικού κλίματος.

Η ιδιωτική κατανάλωση συνέχισε να αυξάνεται τα δυο πρώτα τρίμηνα του 2015 αντανακλώντας τη βελτίωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών (λόγω αποπληθωρισμού και ανάκαμψης το 2014), τη ρευστοποίηση αποταμιευτικών πόρων και την αποκλιμάκωση των πιέσεων στην αγορά εργασίας. 

Το γ’ τρίμηνο η καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών περιορίστηκε σε χαμηλότερους ρυθμούς αύξησης (0,3%) εξαιτίας του δημοσιονομικού φόρτου και των κεφαλαιακών ελέγχων. Η επενδυτική δαπάνη της οικονομίας το γ’ τρίμηνο έπεσε κατά 12,9%, ύστερα από δύο εξάμηνα θετικών επιδόσεων, που οφείλονταν όμως κατά κύριο λόγο σε αυξημένες παραλαβές αμυντικού εξοπλισμού.

Με την υπογραφή νέας Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης και την κλιμακούμενη εφαρμογή δημοσιονομικών μέτρων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων η εμπιστοσύνη ανέκαμψε. Ωστόσο, όπως φαίνεται και από τα προσωρινά στοιχεία για το γ’ τρίμηνο του 2015, στη διάρκεια του β’ εξαμήνου, και σε συνάρτηση με τις επιπτώσεις των κεφαλαιακών περιορισμών στη χρηματοδότηση της οικονομίας αφενός αλλά και της φορολογικής επιβάρυνσης των νοικοκυριών αφετέρου, η δρα-

στηριότητα εκτιμάται ότι θα σημειώσει κάμψη, οδηγώντας την οικονομία σε ύφεση.

 Η ύφεση πάντως, σύμφωνα με όλες τις υφιστάμενες ενδείξεις, αναμένεται να είναι περιορισμένη στο σύνολο του έτους.

Για το 2016, ο ρυθμός μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ εκτιμάται ότι, τουλάχιστον το α’ εξάμηνο, θα παραμείνει σε αρνητικό έδαφος λόγω της υψηλής μεταφερόμενης επίδρασης (carry-over) από το 2015. Προβλέπεται επίσης υποχώρηση της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών υπό το βάρος των δημοσιονομικών μέτρων, ενώ η αποκατάσταση της επενδυτικής και εξαγωγικής προσπάθειας αναμένεται να πραγματοποιηθεί σταδιακά και πάντως σε άμεση συνάρτηση με την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και της χρηματοδότησης της οικονομίας. 

Ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα περάσει σε θετικό έδαφος, καθώς θα γίνει αισθητό το βάρος των αυξήσεων στους έμμεσους φόρους.

Επισημαίνεται ότι η πορεία της οικονομικής δραστηριότητας το 2016 συνδέεται άρρηκτα με το ρυθμό υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων που προβλέπονται στη συμφωνία, αλλά και με το βαθμό ευρύτερης αποδοχής τους. Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας είναι, μετά την επιτυχή ανακεφαλαιοποίηση των σημαντικών τραπεζών, η περαιτέρω χαλάρωση των κεφαλαιακών ελέγχων και τελικώς η άρση τους, η βελτίωση της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.

Συμπερασματικά, παρά την αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα που επέδειξε η οικονομία το α’ εξάμηνο του 2015, τo β’ εξάμηνο η οικονομία επανήλθε στην ύφεση. Στο βαθμό ωστόσο που περιορίζεται η αβεβαιότητα, χαλαρώνουν περαιτέρω οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων και κυρίως εφαρμόζονται με συνέπεια οι όροι της συμφωνίας, η ύφεση θα γίνεται ηπιότερη και θα αυξάνονται οι πιθανότητες ανάκαμψης το β’ εξάμηνο του 2016.

3 Η ΤΑΧΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΘΑ ΕΠΙΤΡΕΨΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΝΑ ΕΠΩΦΕΛΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΝΟΪΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΤΗΣ ΕΚΤ ΓΙΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ

Το διεθνές περιβάλλον εμφανίζεται ευνοϊκό, παρότι έχουν αυξηθεί οι κίνδυνοι Η παγκόσμια οικονομία συνεχίζει να καταγράφει θετικούς, αλλά μέτριους, ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ οι προοπτικές εμφανίζονται μεν συνολικά θετικές αλλά με υψηλό βαθμό αβεβαιότητας, ο οποίος συνδέεται με τη σημαντική επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης στις αναδυόμενες οικονομίες, με γεωπολιτικούς κιν-

δύνους, καθώς και με σημαντικά διαρθρωτικά προβλήματα στο σύνολο των οικονομιών, όπως η ανεπαρκής δαπάνη για επενδύσεις, ο χαμηλός ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας και το υψηλό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος.

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το 2015 ο ρυθμός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε 3,1%, έναντι 3,4% το προηγούμενο έτος, ως συνέπεια της υποχώρησης των ρυθμών ανάπτυξης στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες. Το 2016, ο ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ προβλέπεται ότι θα επιταχυνθεί ελαφρά, με τη συμβολή τόσο των προηγμένων όσο και των αναδυόμενων και αναπτυσσόμενων οικονομιών.

Στη ζώνη του ευρώ, η ανάκαμψη συνεχίστηκε με ήπιους ρυθμούς το πρώτο εξάμηνο του 2015. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ προβλέπεται από το Ευρωσύστημα ότι θα διαμορφωθεί σε 1,5% για το σύνολο του έτους και 1,7% το 2016, με κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης την εγχώρια ζήτηση, κυρίως την ιδιωτική κατανάλωση. Ο πληθωρισμός αναμένεται ότι θα παραμείνει πολύ χαμηλός το 2015 και θα αυξηθεί σταδιακά στη συνέχεια, στο 1,0% το 2016.

 Θετική συμβολή στη σταθερότητα και ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ και της ευρωπαϊκής οικονομίας γενικότερα έχει η έναρξη του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ.

Από την άλλη πλευρά ωστόσο, ισχυρές αβεβαιότητες και κίνδυνοι προκύπτουν από δύο πρόσφατα μείζονα ζητήματα:

 Τα μεγάλα προσφυγικά ρεύματα που συρρέουν στην Ευρώπη ―κυρίως μέσω Ελλάδος― και η έξαρση της τρομοκρατίας με κορυφαίο γεγονός τις επιθέσεις στο Παρίσι. Η προσπάθεια αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων θα μπορούσε να επιφέρει αλλαγές που θα περιόριζαν την ελεύθερη κίνηση ατόμων και εμπορευμάτων. 

Αυτό θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία και στο επενδυτικό κλίμα. Στην Ελλάδα ειδικότερα, η συσσώρευση μεγάλων αριθμών προσφύγων θα θέσει σε δοκιμασία τις αντοχές της οικονομίας και της κοινωνίας.

πηγή http://www.bankofgreece.gr/