Δημοσίευση του 42ο τεύχους του Οικονομικού Δελτίου της Τράπεζας της Ελλάδος..

Δελτίο Τύπου 29/02/2016 - Τεσσαρακοστό δεύτερο τεύχος του Οικονομικού Δελτίου της Τράπεζας της Ελλάδος

Κυκλοφόρησε το 42ο τεύχος (Δεκέμβριος 2015) του Οικονομικού Δελτίου της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι μελέτες που δημοσιεύονται στο Οικονομικό Δελτίο απηχούν, όπως πάντοτε, τις απόψεις των συγγραφέων και όχι κατ' ανάγκην της Τράπεζας της Ελλάδος. Το τεύχος του Οικονομικού Δελτίου είναι διαθέσιμο εδώ. Στο 42ο τεύχος δημοσιεύονται οι εξής τρεις μελέτες: Ευαγγελία Κασιμάτη και Δημήτριος Σιδέρης: «Προς ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης στον τουρισμό: διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και τουριστικό προϊόν στην Ελλάδα την περίοδο της κρίσης (2008-2014)» Η μελέτη χρησιμοποιεί στοιχεία που αφορούν την περίοδο 2008-2014 για την ανάλυση των ποιοτικών μεταβολών του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Η σημαντική ανάπτυξη της εγχώριας τουριστικής βιομηχανίας τα τελευταία χρόνια ανέδειξε την Ελλάδα σε έναν από τους βασικούς τουριστικούς προορισμούς της ευρωπαϊκής και της παγκόσμιας αγοράς. Ο τουρισμός καθίσταται με αυτόν το τρόπο βασικός τομέας της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα, συμβάλλοντας σημαντικά στο ΑΕΠ και στην απασχόληση. Στη μελέτη διαπιστώνεται ότι η ανάπτυξη του τουρισμού οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε μεταβολές ποιοτικού χαρακτήρα του τουριστικού προϊόντος, καθώς στην πρόσφατη περίοδο παρατηρούνται: 1) Στροφή σε νέες αγορές ζήτησης για το ελληνικό τουριστικό προϊόν. Ως βασικές νέες αγορές αναδεικνύονται η Ρωσία και η Τουρκία, με τους ταξιδιώτες από αυτές τις χώρες να παρουσιάζουν την υψηλότερη δαπάνη ανά διανυκτέρευση. 2) Καλύτερη ανάδειξη και αξιοποίηση του πολιτιστικού προϊόντος της Ελλάδος (οι επισκέπτες μουσείων και αρχαιολογικών χώρων υπερδιπλασιάστηκαν). 3) Προβολή και αξιοποίηση των πόλεων (κυρίως της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης) ως τουριστικών προορισμών. 4) Αλλαγή του εποχικού προτύπου – ουσιαστικά επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Οι μεταβολές αυτές οφείλονται σε σημαντικό βαθμό στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έλαβαν χώρα τα τελευταία χρόνια στον τομέα του τουρισμού. Συνάγεται ότι η προσήλωση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εκσυγχρονίζουν την τουριστική αγορά, όπως η απλοποίηση για την έκδοση τουριστικής βίζας στις νέες αγορές, η προβολή του τουριστικού προϊόντος στις υπάρχουσες αλλά και σε εναλλακτικές αγορές, τα διευρυμένα ωράρια των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων και το άνοιγμα των σχετικών με τον τουρισμό επαγγελμάτων, μπορούν να τονώσουν την τουριστική ζήτηση, στηρίζοντας ευρύτερα τις παραγωγικές δομές της οικονομίας και συμβάλλοντας στην περιφερειακή ανάπτυξη. Αθανάσιος Ταγκαλάκης: «Οι προσδιοριστικοί παράγοντες της δυναμικής της ανεργίας στην Ελλάδα» Η παρατηρούμενη επί σειρά ετών υψηλή ανεργία αναγνωρίζεται ως ένα από τα σημαντικότερα προς επίλυση οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα της χώρας. Η μελέτη διερευνά τους προσδιοριστικούς παράγοντες της δυναμικής της ανεργίας, αξιοποιώντας στοιχεία από την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ για την περίοδο: α΄ τρίμηνο 2001-β΄ τρίμηνο 2015. Υπολογίζονται, κατ’ αρχάς, οι ρυθμοί μετάβασης εντός και εκτός ανεργίας, καθώς και η συμβολή τους στη διακύμανση της ανεργίας και από αυτό προκύπτει ότι από την έναρξη της κρίσης παρατηρήθηκε επιτάχυνση του ρυθμού μετάβασης στην ανεργία. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά την επίδραση της ύφεσης, καθώς και την καθιέρωση πιο ευέλικτων εργασιακών σχέσεων από το 2010-2011 και μετά, γεγονός που διευκόλυνε τις απολύσεις. Η κάμψη των προσλήψεων και των κενών διαθέσιμων θέσεων εργασίας περιόρισε το ρυθμό εύρεσης εργασίας και ακολούθως οδήγησε σε αύξηση του ποσοστού ανεργίας. Ο περιορισμός της αβεβαιότητας για τις προοπτικές της χώρας, η ομαλοποίηση των οικονομικών συνθηκών και η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων από το τέλος του 2012 και μετά φαίνεται ότι συνέβαλαν στη σταδιακή αύξηση της ζήτησης εργασίας και στην κάμψη του ρυθμού μετάβασης στην ανεργία. Διαπιστώνεται από τη μελέτη ότι ο περιορισμός του ρυθμού μετάβασης στην ανεργία δεν επαρκεί ώστε να περιοριστεί το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό ανεργίας, ενώ υπογραμμίζεται η σημασία της δημιουργίας νέων θέσεων απασχόλησης για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Τέλος, από τη μελέτη προκύπτει ότι η προς τα έξω μετατόπιση της καμπύλης Beveridge (που αποτυπώνει τη σχέση μεταξύ του ποσοστού ανεργίας και του ποσοστού κενών θέσεων) κατά την περίοδο της κρίσης και η αύξηση της ανεργίας είναι συνεπακόλουθες της παραγωγικής αναδιάρθρωσης της οικονομίας τα χρόνια της ύφεσης από μη διεθνώς εμπορεύσιμους κλάδους (π.χ. κατασκευές) προς διεθνώς εμπορεύσιμους. Οι μεταρρυθμίσεις που έλαβαν χώρα μετά το 2010-2011 στην αγορά εργασίας κρίνεται ότι υποβοηθούν την αποτελεσματική αντιστοίχιση (matching efficiency) κενών θέσεων και ανέργων, καθώς αυξάνουν τη μεταβολή του ποσοστού ανεργίας έπειτα από μια μεταβολή στο ποσοστό κενών θέσεων. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι σε ενδεχόμενη επικείμενη περίοδο άνθησης της οικονομίας και αύξησης της ζήτησης εργασίας θα καταστεί ευκολότερη η πρόσληψη νέων εργαζομένων, με αποτέλεσμα την ταχύτερη αποκλιμάκωση της ανεργίας. Αικατερίνη Χαιρέτη: «O πρωτογενής τομέας στην Ελλάδα το χρονικό διάστημα 1995-2014» Η µελέτη ασχολείται µε την πορεία του αγροτικού τοµέα στην Ελλάδα κατά το διάστηµα 1995-2014 σε επίπεδο ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, ακαθάριστων επενδύσεων και απασχόλησης, καθώς και µε την πορεία των αντίστοιχων μεγεθών για το σύνολο της οικονομίας. Το εξεταζόμενο χρονικό διάστηµα χωρίζεται σε τρεις υποπεριόδους: 1995-2000, 2001-2007 και 2008-2014 και, για κάθε μία, τα στοιχεία συγκρίνονται µε το µέσο όρο επιλεγμένων χωρών της Ευρώπης, της ζώνης του ευρώ και της Μεσογείου. Επιπλέον εξετάζεται η διαχρονική εξέλιξη της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και η επίδρασή της στα εξεταζόμενα µεγέθη. Διαπιστώνεται ότι βασικό χαρακτηριστικό του πρωτογενούς τοµέα στην Ελλάδα είναι το υψηλό ποσοστό απασχόλησης, σε σχέση µε το σύνολο των απασχολουµένων στην ελληνική οικονοµία, ποσοστό αισθητά υψηλότερο εκείνου της ΕΕ, της ευρωζώνης και των μεσογειακών χωρών που συνεξετάζονται. Αυτό είχε ως συνέπεια το χαμηλό και συχνά αρνητικό ετήσιο ρυθμό μεταβολής της παραγωγικότητας της εργασίας κατά το διάστημα 1995-2007. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της κρίσης η παραγωγικότητα της εργασίας στον πρωτογενή τομέα σημείωσε αξιόλογη άνοδο. Δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι η μεγάλη άνοδος της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας κατά το διάστημα της κρίσης, 2008-2014. Ο ρυθμός ανόδου είναι υψηλός, σε πλήρη αντίθεση με το μέσο όρο 26 χωρών της Ευρώπης, 17 χωρών της ευρωζώνης και των μεσογειακών χωρών. Τρίτο σηµαντικό χαρακτηριστικό είναι ο σχετικά υψηλός µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης των ακαθάριστων επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου κατά τις δύο πρώτες υποπεριόδους, 1995-2000 και 2001-2007. Ο ρυθμός παρουσιάζεται υπερδιπλάσιος εκείνου της Ευρώπης, της ευρωζώνης και των μεσογειακών χωρών. Ωστόσο, κατά το διάστημα 2008-2014 ο ρυθμός όχι απλώς καθίσταται αρνητικός, αλλά και υπερβαίνει κατά πολύ τους αρνητικούς μέσους ρυθμούς που παρατηρούνται στις συνεξεταζόμενες χώρες. Πάντως, η εν λόγω πτώση είναι χαμηλότερη εκείνης που αφορά το σύνολο της οικονομίας. Τέλος, ενδιαφέρον εύρημα της μελέτης είναι η πολύ μικρή μέση έκταση εκμεταλλεύσεων που χρησιμοποιούνται για την αγροτική παραγωγή, γεγονός που εξηγεί το ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό απασχόλησης (κυρίως αυτοαπασχόλησης) στον πρωτογενή τομέα. Εν κατακλείδι, παρά τις δομικές αδυναμίες του, ο πρωτογενής τομέας εμφάνισε αξιόλογη ανθεκτικότητα κατά τη διάρκεια της κρίσης. Η νέα ΚΑΠ, που θα ισχύσει μέχρι το 2020, ευνοεί, εκτός από τους κατόχους μεγάλων αγροτικών εκμεταλλεύσεων, και τους νέους γεωργούς, αλλά και τους μικροκαλλιεργητές που στρέφονται προς σύγχρονες υψηλής ποιότητας και εξειδίκευσης καλλιέργειες ή προς τη λεγόμενη «πράσινη» γεωργία. Αν οι νέοι άνθρωποι και το κεφάλαιο του αγροτικού τομέα καταφέρουν να αποτελέσουν την «κρίσιμη μάζα» που απαιτείται για μια πραγματικά ποιοτική αλλά και εκσυγχρονισμένη αγροτική παραγωγή, ίσως ο κλάδος να αποτελέσει την ατμομηχανή για μια καλύτερη πορεία της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια. * * * Στο 42ο τεύχος περιλαμβάνονται επίσης περιλήψεις των "Δοκιμίων εργασίας" τα οποία δημοσίευσε (στην αγγλική γλώσσα) ο Τομέας Ειδικών Μελετών της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης και Μελετών της Τράπεζας της Ελλάδος στο διάστημα Ιουλίου 2015- Δεκεμβρίου 2015. Το τεύχος του Οικονομικού Δελτίου είναι διαθέσιμο εδώ. πηγή http://www.bankofgreece.gr/