Δημοσίευση - ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ - ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 2018
Εισαγωγή
Με το Προσχέδιο Κρατικού Προϋπολογισμού 2018 η Κυβέρνηση εκφράζει την επιθυμία να είναι «συνεπής στις δεσμεύσεις της τόσο απέναντι στους Έλληνες πολίτες όσο και απέναντι στους εταίρους της και συνεχίζει στο δρόμο της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης με κοι- νωνική δικαιοσύνη», ενώ αναφέρεται επίσης ότι το 2018 «θα σηματοδοτήσει την επιτυχή έξοδο της χώρας από μια μακρά περίοδο προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής».
1 Η διατύπωση αυτή επιβεβαιώνει τη βούληση της κυβέρνησης (κυρίως του οικονομικού πυρήνα της) να εφαρμόσει το πρόγραμμα προσαρμογής (τρίτο Μνημόνιο όπως επικαιροποιήθηκε τον Ιούλιο 2017). Όμως, κρίσιμες προβλέψεις για ρυθμούς μεγέθυνσης κλπ. είναι τουλάχιστον συζητήσιμες λόγω της μερικώς υφεσιακής επίπτωσης διαφόρων μέτρων που θα εφαρμοστούν από το 2018. Βέβαια, η αλλαγή του οικονομικού κλίματος λόγω επιτυχούς ολοκλήρωσης του προγράμματος στη λήξη του και εξόδου στις αγορές θα ενίσχυε τις αναπτυξιακές προοπτικές και θα αποκαθιστούσε την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία (βλ. πιο κάτω, ενότητα 2).
Αλλά γεγονός είναι ότι σε διάφορες περιοχές πολιτικής εμφανίζονται δυσκολίες εφαρμογής όσων έχουν συμφωνηθεί. Πρόκειται για διαχρονικό πρόβλημα που οφείλεται σε σειρά ολόκληρη παραγόντων. Π.χ. στον περιορισμό της αναδιανεμητικής στόχευσης λόγω μνημονίων, στην εντειχισμένη στο κράτος αδράνεια λόγω κατακερματισμού και ασάφειας αρμοδιοτήτων και ασαφούς νομικού καθεστώτος. Επιπροσθέτως διαπιστώνουμε ότι διάχυτες ιδέες και στάσεις είναι ασύμβατες με τις απαιτήσεις του προγράμματος!
Στις ιδιωτικοποιήσεις αποτυπώνονται εμφανέστερα οι εσωτερικές δυσκολίες των μεταρρυθμίσεων.2 Το ίδιο ισχύει για την οριστική λύση του προβλήματος των κόκκινων δανείων, την εφαρμογή ηλεκτρονικών τεχνολογιών στις ΣΤΑΣΥ, στις μεταφορές (ταξί), σε αποφάσεις του ΚΑΣ και, πράγμα που ενδιαφέρει την παρούσα έκθεση αμεσότερα, την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.
Η επιστημονική επιτροπή του Γραφείου εκφράζει την ανησυχία της για την επίμονη επιδίωξη υψηλότερων του στόχου (και των δεσμεύσεων της χώρας) πρωτογενών πλεονασμάτων. Προφανώς συνεπάγονται υπερβολική λιτότητα και επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξη. Όμως επηρεάζουν και τα διαπραγματευτικά περιθώρια της χώρας, επιτρέπουν στην κυβέρνηση να διοχετεύσει πόρους σε στόχους που έχουν για την ίδια πολιτική προτεραιότητα και οδηγούν στη δημιουργία ταμειακών αποθεμάτων, ιδίως για τη μεταβατική περίοδο μετά τη λήξη του Μνημονίου (βλ. πιο κάτω).
Σύμφωνα με το Σχέδιο Προϋπολογισμού, στόχος είναι να συζευχθεί η «δημοσιονομική υπευ- θυνότητα με κοινωνική δικαιοσύνη». Με τη διπλωματική διατύπωση «υπευθυνότητα», εννοείται η εφαρμογή των όσων έχουν συμφωνηθεί στο τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής. Όπως όμως έχει υποστηριχθεί, ο συνδυασμός λιτότητας και αδικίας μειώνει τις πιθανότητες επιτυχίας ενός προγράμματος προσαρμογής. 3 Τη γενική στόχευση ως προς την κοινωνική διάσταση υπηρετεί μεν η εφαρμογή του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, αλλά αυτήν ακριβώς αντιστρατεύονται άλλα μέτρα που προβλέπει το ίδιο το προσχέδιο (π.χ. η σαφής προ- τίμηση υπέρ των έμμεσων φόρων, ειδικά όσο οι έμμεσοι φόροι δεν χρηματοδοτούν αναδιανεμητικές μεταβιβάσεις,4 η κατάργηση των μειωμένων συντελεστών στα νησιά, η μείωση του επιδόματος θέρμανσης κ.α. (βλ. πιο κάτω).
Επομένως το ίδιο το προσχέδιο αδυνατίζει εν μέρει το σχετικό επιχείρημα.
Σημειώνουμε ωστόσο, ότι η κυβέρνηση αναγνωρίζει πλέον την πολυπλοκότητα του προ- βλήματος όπως φαίνεται και στις τρέχουσες συζητήσεις για το «κοινωνικό μέρισμα» που θα διανεμηθεί ως το τέλος του 2017. Η κυβέρνηση δεν προχωρεί σε εφαρμογή του μοντέλου του 2016 (ενός επιδόματος στις συντάξεις που χορηγήθηκε χωρίς κριτήρια). Το προσχέδιο προβλέπει ενδεικτικά (γιατί το ακριβές ύψος θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις ως τον Νοέμβριο) ποσό της τάξης των € 800 εκατ. για κοινωνικούς και αναπτυξιακούς σκοπούς. Οπωσδήποτε, η κοινωνική πτυχή του δεν θα αφορά τις συντάξεις, αλλά ενδεχομένως την ενίσχυση του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης. Η αναπτυξιακή πτυχή δεν έχει ακόμα διευκρινισθεί αλλά θα μπορούσε να είναι η ενίσχυση των υποδομών, η στοχευμένη μείωση της φορολογίας ή η αποπληρωμή μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους είχε επισημάνει το 2016 ότι η διανομή του κοινωνικού μερίσματος δεν έγινε τότε με ορθά κριτήρια και ωφέλησε πολλούς που δεν το είχαν ανάγκη.5
Το προσχέδιο αφορά στο 2018 και έχει ως εκ τούτου βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα, αλλά ε- ντάσσεται σε μια μεσο- ή μακροπρόθεσμη προοπτική αφού η κυβέρνηση κατέθεσε το «Με- σοπρόθεσμο 2018 - 2021», που περιγράφει την πορεία της οικονομίας μετά την προγραμμα- τισμένη λήξη του τρίτου Μνημονίου τον Αύγουστο του 2018.
Βραχυχρόνιοι και μακροχρόνιοι στόχοι είναι αλληλένδετοι. Οι οικονομικές και δημοσιονομι- κές εξελίξεις του 2018 (και των επόμενων χρόνων) θα εξαρτηθούν από την δημοσιονομική πορεία του τρέχοντος έτους – του 2017. Ελπίζουμε ότι τα οριστικά στοιχεία του τρίτου τριμή- νου 2017 και βεβαίως η πορεία στο τελευταίο εξάμηνο του έτους θα στρώσουν τον δρόμο τουλάχιστον για την επίτευξη των δημοσιονομικών και γενικότερων οικονομικών στόχων το 2018.
Copyright 2017 Βουλή των Ελλήνων
πηγή http://www.pbo.gr/
