Νομισματική Πολιτική - Ενδιάμεση Έκθεση - Δεκέμβριος 2020
ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ – ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Η πανδημία ώθησε την Ελληνική οικονομία σε βαθιά ύφεση
Η πανδημία του κορωνοϊού (COVID-19) ανέκοψε την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας που είχε ξεκινήσει το 2017. Η ύφεση που καταγράφηκε το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2020 ήταν 8,5% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, πρωτίστως λόγω της αρνητικής συμβολής των εξαγωγών υπηρεσιών. Η υποχώρηση της ιδιωτικής κατανάλωσης συνέβαλε αρνητικά, αλλά η μείωση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών μετρίασε την ύφεση.
Τα δημοσιονομικά μέτρα που έλαβε η ελληνική κυβέρνηση για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζομένων καθώς και οι άνευ προηγουμένου παρεμβάσεις των ευρωπαϊκών θεσμών οι οποίες περιλαμβάνουν δημοσιονομικές, νομισματικές, μακροπροληπτικές και διαρθρωτικές πολιτικές– περιόρισαν τις αρνητικές επιπτώσεις για την ελληνική οικονομία.
Παρ’ όλα αυτά, οι δείκτες οικονομικής συγκυρίας και οικονομικού κλίματος επηρεάστηκαν από την εξέλιξη της πανδημίας. Οι προσδοκίες των επιχειρήσεων υποχώρησαν σημαντικά σε σύγκριση με τα υψηλά επίπεδα του 2019 και ο δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών απώλεσε μεγάλο μέρος από τη βελτίωση των τελευταίων ετών. Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI), αν και ανέκαμψε σχετικά γρήγορα μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων της άνοιξης, κατέγραψε στη συνέχεια διακυμάνσεις στην παραγωγή και τις προοπτικές του μεταποιητικού τομέα.
Επιπλέον, ο δείκτης όγκου της βιομηχανικής παραγωγής μειώθηκε κατά 3,7%, την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου του 2020 ενώ ο δείκτης όγκου των λιανικών πωλήσεων κατά 3,6% την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου.
Στον εξωτερικό τομέα, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στο διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, διαμορφώθηκε σε 8,6 δισεκ. ευρώ, αυξημένο κατά 8,5 δισεκ. ευρώ, κυρίως ως αποτέλεσμα της δραματικής μείωσης των εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες αλλά και υπηρεσίες μεταφορών, μετά την επιβολή περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Αντισταθμιστικά επέδρασε η μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών, καθώς οι εισαγωγές μειώθηκαν με ρυθμό ταχύτερο από το ρυθμό μείωσης των εξαγωγών.
Στην αγορά εργασίας, η άνοδος της συνολικής απασχόλησης και η πτώση του ποσοστού ανεργίας των προηγούμενων ετών ανακόπηκαν. Η μισθωτή απασχόληση το πρώτο εξάμηνο του 2020 υποχώρησε οριακά σε ετήσια βάση, ενώ ο αριθμός των λοιπών απασχολουμένων υποχώρησε κατά 2,2%, αντανακλώντας τη μείωση όλων των κατηγοριών των αυτοαπασχολουμένων (με ή χωρίς προσωπικό). Τα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ αποτυπώνουν τη χαμηλή κινητικότητα στην αγορά εργασίας: το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου του 2020 σημειώθηκε θετικό ισοζύγιο 90.887 νέων θέσεων εργασίας, που όμως υπολείπεται κατά περίπου 40 χιλιάδες θέσεις εργασίας σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019.
Το ποσοστό ανεργίας το β΄ τρίμηνο αυξήθηκε σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο (16,7% από 16,2%). Επίσης, το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό για την ηλικιακή ομάδα 15-64 ετών υποχώρησε σημαντικά σε 66,9% το πρώτο εξάμηνο του 2020 (από 68,5% την ίδια περίοδο το 2019). Η επιδείνωση στην αγορά εργασίας ήταν πιο έντονη στον κλάδο υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης, όπου οι εποχικές προσλήψεις που συνήθως πραγματοποιούνται το β΄ τρίμηνο είτε ματαιώθηκαν είτε αναβλήθηκαν για αργότερα. Εντούτοις, οι επιπτώσεις στη συνολική απασχόληση ήταν πιο ήπιες σε σχέση με την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας, καθώς ελήφθησαν άμεσα αρκετές δέσμες μέτρων για την προστασία της απασχόλησης και του εισοδήματος τόσο των μισθωτών όσο και των αυτοαπασχολουμένων.
Η αυξημένη αβεβαιότητα όσον αφορά τη διάρκεια και το εύρος των επιπτώσεων της πανδημίας επηρεάζει την αγορά ακινήτων και μέρος της δραστηριότητας που καταγράφηκε το 2019 έχει ανακοπεί. Κατά τη διάρκεια του 2020, οι ρυθμοί αύξησης των τιμών των οικιστικών και επαγγελματικών ακινήτων επιβραδύνονται. Επιπλέον, υποχωρεί η οικοδομική δραστηριότητα που αφορά κατασκευή νέων γραφείων και καταστημάτων. Αντίθετα, στον τομέα των κατοικιών συνεχίζουν να καταγράφονται σημαντικά υψηλοί ρυθμοί αύξησης του αριθμού και όγκου των νέων οικοδομικών αδειών και οι επενδύσεις σε κατοικίες συνέχισαν δυναμικά να ενισχύονται το πρώτο εξάμηνο του 2020. Ωστόσο, το αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον ειδικά από το εξωτερικό, το οποίο τροφοδοτούσε την ανάκαμψη της αγοράς οικιστικών ακινήτων τα δύο τελευταία έτη, ιδίως στον τομέα των βραχυχρόνιων μισθώσεων, έχει περιοριστεί.
Ο γενικός πληθωρισμός αλλά και ο πυρήνας του πληθωρισμού εκτιμάται ότι κατέγραψαν αρνητικούς μέσους ετήσιους ρυθμούς το 2020, καθώς οι τιμές της ενέργειας και των υπηρεσιών συνεχίζουν να επιδρούν αποπληθωριστικά. Μικρή αρνητική συμβολή είχαν και τα βιομηχανικά αγαθά χωρίς την ενέργεια, ενώ αντίθετα τα είδη διατροφής ακολούθησαν ανοδική πορεία κυρίως λόγω αυξημένης ζήτησης.
Τα νέα γενικευμένα περιοριστικά μέτρα που τέθηκαν σε ισχύ στις 7 Νοεμβρίου αναμένεται να οδηγήσουν σε νέα υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας το δ΄ τρίμηνο του έτους και συνεπώς σε μεγαλύτερη του αρχικά αναμενομένου ύφεση για το 2020.
Χρηματοπιστωτικές εξελίξεις – Επικρατούν μικτές τάσεις
Οι εξελίξεις στην αγορά ομολόγων είναι θετικές, όπως προκύπτει από την πρόσφατη αναβάθμιση του αξιόχρεου της Ελλάδος από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s και την υποχώρηση των αποδόσεων των ελληνικών κρατικών και εταιρικών ομολόγων. Σε αυτό συνέβαλε καθοριστικά η αποδοχή των ελληνικών κρατικών ομολόγων ως εξασφαλίσεων στις πράξεις αναχρηματοδότησης των τραπεζών από το Ευρωσύστημα και στο έκτακτο πρόγραμμα αγοράς τίτλων λόγω της πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Programme – PEPP) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Παρά την ανάκαμψη των τιμών των μετοχών διεθνώς μετά τις παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών και των κυβερνήσεων, ο γενικός δείκτης τιμών του Χρηματιστηρίου Αθηνών δεν ακολούθησε αντίστοιχη πορεία, επηρεαζόμενος από την πτωτική τάση των τραπεζικών μετοχών λόγω της ανησυχίας των επενδυτών για την επίδραση της πανδημίας στην ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών, ιδίως αν συνυπολογιστεί και το ήδη υψηλό υφιστάμενο απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων. Επιπλέον, η συναλλακτική δραστηριότητα παραμένει αδύναμη, υποδηλώνοντας επιφυλακτικότητα των επενδυτών.
Οι καταθέσεις του ιδιωτικού μη χρηματοπιστωτικού τομέα συνεχίζουν να αυξάνονται, εξαιτίας της αποταμίευσης για λόγους πρόνοιας, της αναβολής καταναλωτικών και άλλων δαπανών, των άμεσων κρατικών ενισχύσεων που πιστώθηκαν στους λογαριασμούς των επιχειρήσεων για τη στήριξη της ρευστότητάς τους και της χρήσης της δυνατότητας αναβολής πληρωμών δανειακών και φορολογικών υποχρεώσεων.
Η πιστωτική επέκταση προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις αυξήθηκε το 2020, κυρίως ως προς τις μεγάλες επιχειρήσεις, αντανακλώντας τα μέτρα που θέσπισε η ελληνική κυβέρνηση για την ενίσχυση των προγραμμάτων εγγυοδοσίας και συγχρηματοδότησης τραπεζικών πιστώσεων, καθώς και τα ευνοϊκά μέτρα νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ και τις εποπτικές διευκολύνσεις από την πλευρά του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού.
Παρά την υποχώρηση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), ο λόγος των ΜΕΔ προς το σύνολο των δανείων παραμένει πολύ υψηλός και αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω εξαιτίας της πανδημίας.
πηγή https://www.bankofgreece.gr/
